kutubhona

فَإِنْ أَعْرَضُوا فَقُلْ أَنذَرْتُكُمْ صَاعِقَةً مِثْلَ صَاعِقَةِ عَادٍ وَثَمُودَ
– „Бас, агар улар юз ўгирсалар, у ҳолда айтинг: «Мен сизларни худди Од ва Самуд (қабилаларини урган) чақмоққа ўхшаган бир чақмоқ-ҳалокатдан огоҳлантирдим»“, [41:13]

оятигача ўқидилар. Утба у зотга: «Етарли, етарли, сизда ундан бошқаси борми?» деганида «Йўқ», дедилар. Утба Қурайшга қайтиб борди. Улар ундан: «Иш нима бўлди?» деб сўрашди. У: «Мен сизлар гапирасизлар деб билган нарсадан бирортасини қолдирмасдан гапирдим», деди. «Жавоб бердими?» - дейишди. У: «Ҳа, қасамки, айтган гапларининг ҳеч бирини тушунмадим, бироқ Од ва Самуд қабилалари учраган чақмоқ каби чақмоқдан сизларни огоҳлантирди», деди. Улар: «Ҳолингга вой бўлсин, сенга кимдир араб тилида гапирадию, сен унинг айтган нарсасини тушунмайсанми?» дейишганида у: «Йўқ, Аллоҳга қасамки, чақмоқ зикридан ўзга айтган нарсасидан бирор нарсани тушунмадим», деб жавоб берди». Бу ул зот с.а.в.дан ривоят қилинган фикрий курашнинг бир кўринишидир.

Шунингдек, айрим саҳобалар ҳам шундай қилишган. Ибн Исҳоқ Зубайрдан қилган ривояти ҳам шунинг жумласига киради. Зубайр деди: «Расулуллоҳ с.а.в.дан кейин Маккада Қуръонни биринчи овоз чиқариб ўқиган одам Абдуллоҳ ибн Масъуд бўлди». Айтадилар: «Бир куни Расулуллоҳ с.а.в.нинг саҳобалари тўпланишди ва: «Қурайш Қуръон овозни баралла чиқариб ўқилганини ҳали эшитгани йўқ, уни уларга эшиттириб қўядиган ким бор?» дейишди. Абдуллоҳ ибн Масъуд «Мен», деди. Улар: «Биз улар сенга зиён етказишидан қўрқамиз. Биз қавм унга бирор нарса қилмоқчи бўлганда ундан ҳимоя қиладиган қариндошлари бор кишини назарда тутяпмиз», дейишди. Шунда ибн Масъуд: «Мени қўяверинглар, зеро мени Аллоҳ ҳимоя қилади», деди. У эрталаб туриб, чошгоҳда тўпланадиган жойга келди-да, овозини баланд қилиб:

الرَّحْمَنُ -1, عَلَّمَ الْقُرْآنَ -2,
– „Меҳрибон (Аллоҳ Муҳаммад пайғамбар ва унинг умматларига) Қуръонни таълим берди“, [55:1-2]

оятини ўқиди. Сўнгра Қурайшга юзланиб ўқий бошлади. Улар ҳайрон қолиб: «Умму Абднинг ўғли нима деяпти?» дейишди. Кейин: «Муҳаммад келтирган нарсанинг айримини ўқияпти-ку!» дейишди-да, туриб унинг юзига ура бошлашди. Ибн Масъуд эса ўқийверди ва Аллоҳ хоҳлаган жойгача ўқиди, сўнгра саҳобалар ҳузурига қайтди. Унинг юзларида ҳали зарбаларнинг изи бор эди. Саҳобалар: «Биз мана шу нарсадан қўрққан